Τσουκνίδα (Urtica pilulifera και Urtica urens)

Οικογένεια: Urticaceae (Κνιδίδες)

Συλλογή: Ιανουάριος – Μάϊος. Χρειάζεται προσοχή επειδή τα τριχωτά μέρη τσιμπούν το δέρμα και προκαλούν κνησμό. Είναι καλύτερα να μαζεύεται με γάντι. Συλλέγονται οι τρυφεροί βλαστοί του φυτού.

Ιατρική: Πολύτιμη πηγή μετάλλων (σίδηρος, πυρίτιο, κάλιο, θείον, μαγγάνιο κ.α.) και χλωροφύλλης. Είναι η κύρια πηγή της χλωροφύλλης που διακινείται στο εμπόριο. Στα φύλλα της υπάρχει μυρμηκικό οξύ καθώς και τανίνες και βιταμίνες Α και C. Χρησιμοποιήθηκε από την ιατρική για τις αιμοστατικές, αντιδιαβητικές και διουρητικές της ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποίησε κυρίως για την αντιμετώπιση γυναικολογικών προβλημάτων.

Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε τσουκνίδα για τα δαγκώματα των σκύλων, τις γάγγραινες, καρκινικά έλκη, ρινική αιμορραγία, αναπνευστικά προβλήματα (μαζί με μέλι), πνευμονία, ως αποχρεμπτικό, εμμηναγωγό και ως θεραπευτικό της στοματικής κοιλότητας. Πίστευε, ακόμη, ότι η τσουκνίδα΄εχει διεγερτικές ιδιότητες. Η λαϊκή ιατρική τη χρησιμοποίησε σε πλήθος νοσημάτων του αναπνευστικού, σε δερματολογικά και γυναικολογικά προβλήματα. Λοσιόν με τσουκνίδα θεωρείται ότι καταπολεμά τα εκζέματα και την πιτυρίδα. Στην Κρήτη παλαιότερα έφτιαχναν σαπούνι με τσουκνίδα για τόνωση των μαλλιών και καταπολέμηση της πιτυρίδας.

Χρήση: Με τσουκνίδα παρασκευάζονται σούπες και πίτες. Οι τσουκνιδόπιτες της Θεσσαλίας και της Ηπείρου είναι ονομαστές! Συνήθως ανακατεύεται με άλλα χορταρικά. Γενικά, μπορεί να μαγειρευτεί όπως και το σπανάκι. Ωμή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σάλτσα πέστο.

Τσουκνιδόπιτα με αρωματισμένο φύλλο

Υλικά

½ κιλό τσουκνίδες τρυφερές

½ κιλό σπανάκι

2 κρεμμύδια τριμμένα

4 κουταλιές ελαιόλαδο

½ κούπα δυόσμο ψιλοκομμένο

½ κούπα μάραθο ψιλοκομμένο

Αλάτι, πιπέρι

1 κούπα φρυγανιά

Για το φύλλο:

½ κούπα νερό

½ κούπα γάλα

6 κουταλιές ελαιόλαδο

1 κουταλάκι αλάτι

1 κουταλάκι θυμάρι

Ή βασιλικό ή μαϊντανό

½ κιλό αλεύρι

Παρασκευή

Ετοιμάζουμε το ζυμάρι: Ανακατεύουμε το αλεύρι με το αλάτι και το βότανο. Κάνουμε λάκκο στο κέντρο και ρίχνουμε τα υγρά. Ζυμώνουμε μέτριο ζυμάρι και το αφήνουμε να ξεκουραστεί. Βράζουμε τις τσουκνίδες και το σπανάκι για 5 λεπτά, στραγγίζουμε και ψιλοκόβουμε.

Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι στο ελαιόλαδο, προσθέτουμε το σπανάκι, τις τσουκνίδες και το μάραθο και τσιγαρίζουμε να εξατμισθούν τα υγρά. Σβήνουμε τη φωτιά και προσθέτουμε το δυόσμο, αλάτι, πιπέρι και τη φρυγανιά.

Με το μισό ζυμάρι ανοίγουμε φύλλο και το στρώνουμε στον πάτο και τα τοιχώματα λαδωμένου ταψιού.

Απλώνουμε πάνω τα χόρτα και σκεπάζουμε με δεύτερο φύλλο. Ενώνουμε τις άκρες των φύλλων, αλείφουμε με χτυπημένο αβγό, πασπαλίζουμε με σησάμι και ψήνουμε σε μέτριο φούρνο μέχρι να ροδίσει, 1 ώρα περίπου (ή σε χαμηλό φούρνο για περισσότερη ώρα).

Πηγή: Τα βότανα στην κουζίνα - Μαρία & Νίκος Ψιλάκης

Δες:

Πώς να αντιμετωπίσετε τα αγριόχορτα

Χόρτα: Η θρεπτική τροφή των αγρών